سیستم هوش مصنوعی زبان بزرگ نور از لحاظ مالی وابسته به یک مجموعه حکومتی مالزی است که قرار است کانون پاسخگویی به همه مسایل فقهی، اخلاقی ، اعتقادی، تاریخی و…. و یک نوع بازار تجاری حلال برای جهان اسلام باشد .
پیش بینی می شود با هزینه انبوهی که این مجموعه صرف کرده است ، بتواند انظار بسیاری از مردم مسلمان جهان و حتی غیر مسلمان را به خود جلب کند که می تواند در آتیه چالشی جدی برای مذاهب مختلف اسلامی بوده و به عنوان امتیاز دیگری برای مالزی ثبت شود .
نُور ای‌آی (NurAI) یک مدل زبان بزرگ (LLM – Large Language Model) است که توسط Zetrix AI Berhad که قبلاً با نام MY E.G. Services Berhad شناخته می شد که در مالزی عرضه شده و به عنوان اولین مدل زبان بزرگ هماهنگ با شریعت اسلامی معرفي شده است.
این شرکت در دهه ۲۰۰۰ شروع به کار کرده و در حوزه خدمات دولت الکترونیک، بلاک‌چین و هوش مصنوعی فعالیت داشته است.
مشخصات و قابلیت‌ها
محوریت شریعت و ارزش‌های اسلامی
NurAI به صورت مشخص برای کاربران مسلمان و بازار کشورهایی با جمعیت مسلمان عرضه شده است، و تلاش دارد تا پاسخ‌ها و محتوای تولیدی خود را با اصول اسلامی و فقهی هم‌راستا کند.
برای مثال، این مدل از زبان‌های مالایی، اندونزیایی، عربی و انگلیسی پشتیبانی می‌کندو در آتیه می تواند زبان های دیگری مثل فارسی را نیز پشتیبانی نماید .
ویژگی‌ها
دارای کانال‌های آواتار (AI Avatar channels) است که کاربران می‌توانند با این آواتارها ، که به نوعی نقش مشاور یا استاد را بازی می‌کنند ، تعامل داشته باشند.
فاز اول عرضه برای کاربران عمومی است، و سپس فاز دوم برای شرکت‌ها و نهادها برنامه‌ریزی شده است.
همکاری با نهادهای اسلامی مالزی و اندونزی برای حصول اطمینان از هم‌سویی فقهی و شریعتی.
کاربردهای هدف
برخی از کاربردهای مورد هدف عبارتند از:
راهنمایی‌های شرعی و فقهی (مثلاً مسائل مالی اسلامی، امور مربوط به صنعتی حلال)
امور آموزشی و فکری اسلامی (تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی، مطالعات قرآنی)
بسترهایی برای ادغام در نهادهای مالی اسلامی، مؤسسات حلال، و دولت‌ها.
مزایا و اهمیت
بازار هدف: جمعیتی بزرگ از مسلمانان (برآورد حدود ۲ میلیارد نفر) که نیاز به ابزارهای فناوری دارند که با ارزش‌ها و فرهنگ‌شان سازگار باشد.
حاکمیت داده و استقلال فناوری:
تولید و توسعه آن در مالزی انجام شده است که می‌تواند برای کشورها اهمیت داشته باشد تا کمتر به مدل‌های غربی یا چینی وابسته باشند.
موقعیت استراتژیک: مالزی با توجه به جایگاهش در اقتصاد اسلامی، تلاش می‌کند که در زمینه فناوری و هوش مصنوعی بر بازارهای اسلامی تأثیرگذار باشد.
چالش‌ها و ملاحظات
مدل زبان بزرگ بودن به آن معنی نیست که خطا نداشته باشد: همانند سایر مدل‌های زبانی، احتمال ایجاد پاسخ‌های نادرست یا توهم‌آلود (hallucination) وجود دارد. حتی منبعی گفته است که در آزمایش، وقتی سوالی خارج از حوزه فقهی مطرح شده، مدل از پاسخ دادن خودداری کرده است.
وابستگی به تنظیمات و چارچوب فقهی محلی: چون مدل برای بازارهای مسلمان طراحی شده، ممکن است پاسخ‌ها براساس فقه رسمی کشور مالزی یا منطقه باشد و برای کاربران منطقه‌ای دیگر نیاز به توجه داشته باشد.
مقیاس و رقابت: در مقایسه با مدل‌های بزرگ جهانی، هنوز اطلاعات گسترده‌ای درباره عملکرد دقیق، حجم داده‌های آموزشی، و میزان عمومی‌سازی آن وجود ندارد.
وضعیت فعلی و گام‌های آینده
تاریخ عرضه: مراسم رونمایی رسمی در ۱۲ آگوست ۲۰۲۵ برگزار شده است.
همکاری با دولت مالزی: در سپتامبر ۲۰۲۵، شرکت و وزارت مربوطه در مالزی تفاهم‌نامه‌ای برای تدوین استانداردهای جهانی «هوش مصنوعی مطابق شریعت» امضا کردند.
مرحله اولیه: کاربران عمومی در مالزی و اندونزی می‌توانند از نسخه فریمیوم استفاده کنند، سپس مدل برای کاربردهای سازمانی گسترده‌تر توسعه خواهد یافت.
امّا بحث در مورد هوش مصنوعی زبان بزرگ
«مدل زبان بزرگ» یا Large Language Model (LLM) دقیقاً چیست و چرا این اصطلاح مهم است.
تعریف ساده
مدل زبان بزرگ یا LLM نوعی از مدل‌های هوش مصنوعی است که برای درک، تولید و کار با زبان انسانی آموزش دیده‌اند.
به زبان ساده، این مدل‌ها با خواندن مقدار عظیمی از متن (کتاب‌ها، مقالات، سایت‌ها و گفتگوها) یاد می‌گیرند:
«اگر انسان‌ها در یک موقعیت خاص قرار بگیرند چه می‌گویند یا چه می‌نویسند؟»
معنی «بزرگ» در نام LLM
کلمه «بزرگ» در این اصطلاح دو معنا دارد:
تعداد پارامترها زیاد است
پارامترها همان بخش‌هایی هستند که مدل از داده‌ها یاد می‌گیرد.
مثلاً مدل‌های ساده ممکن است چند میلیون پارامتر داشته باشند،
در حالی که زبان بزرگ ها مثل GPT-4 یا NurAI و یا GPT-5 ممکن است میلیاردها یا حتی تریلیون‌ها پارامتر داشته باشند.
هرچه پارامتر بیشتر، توانایی درک و پاسخ دقیق‌تر هم بیشتر می‌شود.
حجم داده‌های آموزشی بسیار زیاد است
این مدل‌ها روی ده‌ها یا صدها ترابایت داده متنی آموزش می‌بینند.
شامل چندین زبان، موضوعات علمی، دینی، فرهنگی، اجتماعی و حتی گفت‌وگوهای روزمره.
چگونه کار می‌کند؟
مرحله آموزش (Training):
مدل، متن‌های زیادی را می‌خواند و یاد می‌گیرد که کلمه بعدی در یک جمله چه باید باشد.
با تکرار میلیاردها بار، مدل ساختار زبان و منطق انسانی را یاد می‌گیرد.
مرحله تنظیم و تطبیق (Fine-tuning):
مدل برای هدف خاص (مثلاً گفت‌وگو، مشاوره دینی، برنامه‌نویسی، ترجمه) تنظیم می‌شود.
در مورد NurAI، این تنظیم بر پایه‌ی اصول و ارزش‌های اسلامی انجام شده است.
مرحله پاسخگویی:
وقتی کاربر متنی می‌نویسد، مدل پیش‌بینی می‌کند که بهترین و طبیعی‌ترین ادامه‌ی آن جمله چیست،
و از این طریق پاسخ تولید می‌کند.
نمونه‌هایی از مدل‌های زبان بزرگ معروف
نام مدل شرکت سازنده ویژگی خاص
GPT-4 / GPT-5 OpenAI درک عمیق چندزبانه و استدلال قوی
Gemini Google تمرکز بر چندرسانه‌ای (متن + تصویر + ویدیو)
Claude Anthropic طراحی‌شده برای گفتگوهای اخلاقی و ایمن
LLaMA 3 Meta متن‌باز و قابل اجرا روی سرورهای شخصی
DeepSeek / NurAI چین / مالزی تمرکز بر بازار آسیا و ارزش‌های اسلامی
تفاوت LLM اسلامی مثل NurAI با سایر مدل‌ها
مدل‌های عمومی مثل ChatGPT یا Gemini برای همه‌ی کاربران دنیا ساخته شده‌اند و اصول اخلاقی‌شان جهان‌شمول و سکولار است.
اما NurAI علاوه بر توان زبانی، یک لایه‌ی فیلتر و تنظیم شرعی دارد که:
پاسخ‌ها را با احکام و ارزش‌های اسلامی هم‌راستا می‌کند؛
از تولید محتوای مغایر با شریعت خودداری می‌کند (مثلاً در موضوعات حساس اخلاقی یا فرهنگی)؛
زبان‌هایی مثل عربی، انگلیسی ، مالایی و اندونزیایی را به‌طور بومی پشتیبانی می‌کند.
