سید ناظر عباس نقوی: شیعیان پاکستان با اتحاد و قدرت سیاسی و اجتماعی خود، نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در دفاع از مظلومان جهان حضوری قدرتمند و اثرگذار دارند.
به گزارش ابنا ـ در سایه تحولات پیچیده سیاسی و اجتماعی پاکستان، «شیعیان» این کشور همواره جایگاه ویژه‌ای در عرصه‌های جمعیتی، مذهبی و سیاسی داشته‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ناظر عباس نقوی، رئیس شورای علمای شیعه ایالت سند، در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرگزاری ابنا به بررسی جایگاه شیعیان، قدرت جمعیتی، نقش تاریخی و تأثیر آنها در سیاست داخلی و جهان اسلام پرداخت و با تشریح چالش‌ها و توطئه‌هایی که طی دهه‌ها علیه شیعیان طراحی شده، تصویری از جامعه شیعی پاکستان ارائه کرد.
وی با تشریح نقش شیعیان در حمایت از مظلومان جهان و مقاومت اسلامی، به اتحاد تاریخی میان شیعه و سنی در بحران‌ها و تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر همبستگی مسلمانان پاکستان پرداخت. گفته‌های این عالم پاکستانی پشتوانه تاریخی و سیاسی شیعیان پاکستان و میزان پایبندی و استقامت آنها در دفاع از حقوق خود و جهان اسلام را روشن می‌سازد و نگاه جامع و بی‌پرده به قدرت، اتحاد و نفوذ شیعیان در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی را ارائه می‌کند.
سید ناظر عباس نقوی در ابتدای این گفت‌وگو ضمن تشکر از فعالیت‌های ابنا در حوزه شیعیان و پیروان اهل‌بیت(ع)، بازتاب خبری و رسانه‌ای فعالیت‌های شیعیان و مراکز و نخبگان شیعی را امری خطیر عنوان کرد و اقدامات خبرگزاری ابنا را در این راستا موفق و قابل توجه دانست.
تصویر واقعی از جایگاه شیعیان در پاکستان
وی درباره وضعیت امنیتی شیعیان در پاکستان توضیح داد: درباره وضعیت شیعیان در پاکستان، الحمدلله اوضاع با آنچه در فضای مجازی مشاهده می‌شود متفاوت است. ممکن است با دیدن اخبار فضای مجازی نگران شوید، اما من که در خارج از کشور نیز با چنین نگرانی‌هایی روبه‌رو شده‌ام، می‌دانم کسانی که بیرون از پاکستان هستند هنگام دیدن این اخبار چنین احساسی دارند که گویا اوضاع بسیار وخیم است و تشیع با وضعیت عجیبی روبه‌رو شده است؛ اما چنین نیست.
او افزود: الحمدلله در پاکستان، شیعه مذهبی نیرومند و قدرتمند است و ریشه‌های آن بسیار محکم است. اگر کسی در پاکستان فکر کند شیعیان در اقلیت‌اند، من این سخن را رد می‌کنم. در پاکستان، شیعیان در اقلیت نیستند. اگر جمعیت پاکستان را ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلیون نفر بدانیم، من با برآوردی محتاطانه می‌گویم تعداد شیعیان در پاکستان بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون نفر است. بنابراین، از نظر جمعیتی، شیعیان پاکستان بسیار قدرتمند هستند.
نقوی در ادامه گفت: برخی افراد درباره شیعیان پاکستان سخن می‌گویند و ادعا می‌کنند که آنان در اقلیت یا ضعیف هستند؛ من این را نیز رد می‌کنم. نه در اقلیت هستیم و نه ضعیف. الحمدلله در پاکستان قدرتمند و استواریم، و دلیل این امر روشن است؛ چراکه تاکنون تمام توطئه‌هایی که در پاکستان علیه شیعیان انجام شده، هیچ‌کدام موفق نبوده‌اند. در طول ۲۵ سال گذشته تلاش‌های گوناگونی برای منزوی کردن شیعیان انجام شده است؛ تلاش‌هایی بسیار منظم و با روش‌های قوی. اما شکر خدا، رهبری شیعه در پاکستان با تعهد کامل امور را مدیریت کرده و امروز می‌توانیم با اطمینان بگوییم که ما قوی و قدرتمند هستیم.
جنبش‌ها و تحرکات تاریخی شیعیان در پاکستان
سید ناظر عباس نقوی درباره پیشینه فعالیت سیاسی و اجتماعی شیعیان در پاکستان گفت: همان‌طور که می‌دانید، وقتی قائد شهید علامه «عارف حسین الحسینی» رهبری شیعیان را به عهده گرفتند، انقلاب اسلامی ایران تازه رخ داده بود و مدت کوتاهی از آن می‌گذشت. در آن زمان، تلاش‌هایی برای متوقف کردن نقش و فعالیت سیاسی شیعیان در پاکستان آغاز شد.
البته پیش از آن نیز در سال ۱۹۶۴، سید محمد دهلوی رحمةالله علیه که اولین رهبر شیعیان پاکستان بودند، جنبشی به نام «مطالبات شیعه» راه‌اندازی کردند؛ جنبشی بسیار قوی که پس از پایان به نتیجه منطقی و موفقیت‌آمیزی رسید.
در سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۷۸، وقتی «ضیاءالحق» شعار اسلامی‌سازی را مطرح کرد، مفتی جعفر حسین که عضو شورای ایدئولوژیک پاکستان بود، استعفا داد و به میدان عمل وارد شد. در این دوره، اولین حزب رسمی با نام «نهضت اجرای فقه جعفری» شکل گرفت و در پاکستان نقش‌آفرینی کرد. اگرچه فعالیت این حزب در آن زمان ماهیت سیاسی مستقیم نداشت، اما آنان ارتباطات را آغاز کرده و تلاش کردند شیعیان را متحد و آگاه سازند.
جنبشی که بر ضد ضیاءالحق شکل گرفت، همان‌طور که مشاهده شد، به نتیجه منطقی خود رسید و شیعیان پاکستان با موفقیت از آن خارج شدند. این تاریخچه نشان می‌دهد که شیعیان در پاکستان همواره قدرتمند و اثرگذار بوده‌اند.
دوران ضیاءالحق و شکل‌گیری جریان‌های تکفیری
حجت‌الاسلام سید ناظر عباس نقوی در توضیح این دوره گفت: در همان دوران که قائد شهید مسئولیت رهبری را داشت، پایه‌های جریان تکفیری در سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۵ گذاشته شد. این پایه‌گذاری ابتدا در «جِهنگ» انجام شد و سپس با بلند کردن شعارهای خاص، تدریجاً این جریان از یک شهرک و روستا خارج شد و در سراسر پاکستان گسترش یافت تا شیعیان را منزوی کند.
به نظر من تمام این اقدامات و توطئه‌هایی که در آن دوره علیه ما انجام شد، شاید به این دلیل بود که برخی در آن زمان تصور می‌کردند با توجه به وقوع انقلاب اسلامی در همسایگی پاکستان و فعالیت‌های قائد شهید، ممکن است انقلاب مشابهی در پاکستان رخ دهد. آنها تلاش کردند تا این فکر و اندیشه را متوقف کنند و موانعی ایجاد کردند.
نقوی افزود: با این وجود، قائد شهید به‌تدریج، وقتی پایه‌های فرقه‌گرایی گذاشته شد، اقدام بسیار مهمی انجام داد و شعار وحدت شیعه و سنی را در پاکستان سر داد. ایشان تلاش کردند شیعه و سنی را در یک جایگاه جمع کنند و به جهان نشان دهند که در پاکستان هیچ مشکل بنیادینی بین شیعه و سنی وجود ندارد. البته برخی گروه‌ها در مسیر ایجاد اختلاف فعالیت داشتند، اما اقدامات قائد شهید و رهبری بعدی، تلاش‌ها برای شکست وحدت شیعیان را ناکام گذاشت.
او در ادامه گفت: در همان زمان که قائد شهید برای عظمت شیعیان و حفظ وحدت تلاش می‌کرد، متأسفانه به شهادت رسید.
دوران پس از شهید عارف حسین حسینی و ورود شیعیان به سیاست
حجت‌الاسلام سید ناظر عباس نقوی درباره ادامه مسیر شیعیان پس از شهادت عارف الحسینی گفت: پس از شهادت قائد شهید، رهبری جدید مسئولیت هدایت شیعیان را به عهده گرفت. همان‌طور که قائد شهید اعلام کرده بودند، شیعیان وارد عرصه سیاسی شدند. در اولین انتخابات شرکت شد، هرچند موفقیت چشمگیری حاصل نشد. اما در انتخابات بعدی، الحمدلله، شیعیان در گلگت و بلتستان به موفقیت رسیدند و توانستند یک دولت محلی تشکیل دهند. همچنین دو سناتور معمم از این مناطق انتخاب شدند.
نقوی تأکید کرد: وقتی برخی از کرسی‌های سیاسی مشخص شد، قدرت شیعیان آشکار شد. اگر جستجو کنید، خواهید دید که رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی و روزنامه جنگ گزارش داده بودند که پس از حزب مردم و مسلم لیگ، تنها حزب مذهبی-سیاسی فعال در پاکستان، «نهضت جعفری» بود. این فرآیند نشان داد که شیعیان می‌توانند در مقابل موانع سیاسی و اجتماعی مقاومت کرده و قدرت خود را نشان دهند.
او ادامه داد: برای متوقف کردن این فرآیند، تلاش‌ها و نیرنگ‌های مختلف به کار گرفته شد و خشونت تشدید شد. برخی حملات انتحاری انجام شد، عزاداری‌های خیابانی محدود گردید و نیروی ویژه تشکیل شد تا قوانین محدودکننده تصویب شود. با این حال، الحمدلله، امروز می‌توانم با مسئولیت کامل بگویم که این تلاش‌ها ناکام مانده‌اند و شکست خورده‌اند.
نقوی افزود: شیعیان پاکستان چنان قدرتمند هستند که کسی حتی جرأت بستن یک سقاخانه در مسیر دسته‌های عزاداری را ندارد، چه رسد به متوقف کردن دسته‌ها. در مراسم اربعین، هنگامی که سفر به عراق و شرکت در مشی (اربعین) محدود شد و اخطاریه‌ها ارسال گردید، نیروی زیادی به کار گرفته شد. با این وجود، شیعیان با شجاعت به خیابان‌ها آمدند و نشان دادند که ملت قدرتمندی هستند.
جایگاه حقوقی و قانونی شیعیان در پاکستان
حجت‌الاسلام سید ناظر عباس نقوی، درباره حقوق قانونی و مذهبی شیعیان گفت: برخی افراد فکر می‌کنند ما صرفاً یک گروه یا حزب سیاسی هستیم، اما من بارها گفته‌ام: متوقف کردن یک گروه سیاسی یا یک حزب آسان است، اما متوقف کردن افکار یک فرد و یک مکتب ممکن نیست. ما در پاکستان مکتب تشیع هستیم و الحمدلله بر اساس قانون اساسی پاکستان، تعریف مسلمان و غیرمسلمان مشخص شده و شیعیان به‌عنوان یک مذهب و مکتب مسلمان به رسمیت شناخته شده‌اند.
او افزود: اگر من به‌عنوان پیرو یک مکتب به رسمیت شناخته شده از حقوقم محروم شوم، این با دیدگاه قائد اعظم «محمد علی جناح» و اصول اساسی اعلام شده توسط ایشان در تضاد است. در آن اعلامیه ۱۴ نکته بیان شده که هدف پاکستان فراهم کردن شرایط برای همه مذاهب است تا بتوانند مراسم مذهبی خود را با آزادی برگزار کنند و عبادت کنند، و دولت در این زمینه مانع ایجاد نخواهد کرد.
نقوی تأکید کرد: بر اساس قانون، اگر من عزاداری کنم، عبادت کنم یا مراسم مذهبی برگزار کنم، این حق قانونی من است و بر اساس قانون عمل می‌کنم. هر کسی که مانع این حقوق شود، مجرم خواهد بود. این جایگاه قانونی نشان می‌دهد که شیعیان در پاکستان نه تنها از نظر جمعیتی و سیاسی، بلکه از نظر قانونی و مذهبی نیز قدرتمند و محفوظ هستند.
وحدت و نقش شیعیان در سیاست مذهبی پاکستان
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ناظر عباس نقوی در پاسخ به پرسشی درباره توانایی شیعیان برای ایجاد اتحاد با دیگر گروه‌های مذهبی گفت: امروز الحمدلله، همان‌طور که گفتم، نقشی که شیعیان در دوره قائد شهید ایفا کردند، به‌تدریج محبت‌ها و وسعت قلب را افزایش داد. از ۲۸ حزب مذهبی کوچک و بزرگ پاکستان، پنج حزب بزرگ شامل جماعت اسلامی، جمعیت علمای اسلام (جے یو آئی)، جمعیت علمای پاکستان (جے یو پی)، گروه ساجد میر ـ همراه با احزاب و گروه‌های کوچک‌تر ـ در قالب «شورای همبستگی ملی» حضور دارند و این پلتفرم بسیار قدرتمند است.
وی افزود: هرگاه در پاکستان مشکلی پیش می‌آید، این احزاب مذهبی گرد هم می‌آیند و پس از بحث و همفکری، مشکلات را حل کرده و جهت‌گیری مردم را مشخص می‌کنند. این نقش اصلی این احزاب است و به همین دلیل، فرقه‌گرایی در پاکستان رشد نکرده است. تلاش‌ها و به‌کارگیری افراد برای ایجاد تفرقه انجام می‌شود، اما الحمدلله تاکنون این تلاش‌ها موفق نبوده‌اند.
نقوی در ادامه تصریح کرد: این بسیار خوشحال‌کننده است که کسانی که ادعای نمایندگی یک مذهب را دارند ـ همان گروه‌های تکفیری ـ در واقع نماینده هیچ مذهبی نیستند. هیچ یک از ۲۸ حزب حاضر نیستند آنان را به‌عنوان نماینده خود بپذیرند و همه آنها را گروهی تروریست می‌دانند. این جایگاه شیعیان است که چنین نقش حیاتی و سازنده‌ای را ایفا کرده‌اند.
او افزود: شیعیان برای ایفای این نقش فداکاری‌های زیادی کرده‌اند. مدت زمان طولانی ـ تقریباً ۲۰ سال ـ با تروریسم مواجه بودیم و رهبری با درایت خود، توطئه‌های تروریست‌ها را به تدریج خنثی کرد. اگر روزنامه‌های قدیمی مربوط به ۱۵ یا ۲۰ سال پیش را بررسی کنید، تیترهایی مانند «شیعه سنی را کشت» یا «سنی شیعه را کشت» و «فرقه‌گرایی در پاکستان در جریان است» خواهید دید. برای افشای این فرقه‌گرایی، تلاش‌ها و فداکاری‌های بزرگی انجام شد.
نقوی تأکید کرد: امروز الحمدلله، هیچ روزنامه‌ای چنین تیترهایی ندارد؛ اکنون تروریسم به‌عنوان یک عمل مجرمانه گزارش می‌شود. ما این رویه را اجرا کرده‌ایم، مردم را آموزش داده‌ایم و به آنها نشان داده‌ایم که بین شیعه و سنی هیچ اختلاف واقعی وجود ندارد؛ آنها متحد هستند، محبت دارند، با هم می‌نشینند، به مدارس یکدیگر می‌روند و به مقدسات یکدیگر احترام می‌گذارند. این گروه‌ها که در داخل پاکستان فعالیت می‌کنند، گروه‌های تروریستی‌اند و نماینده هیچ مذهبی نیستند.
نقوی اضافه کرد: چه شورای همبستگی ملی باشد، چه پلتفرم متحد سیاسی مانند «مجلس متحد مجلس عمل»، تأثیرات بزرگی داشته و در سطوح پایین‌تر نیز تأثیرات عمیق گذاشته است؛ الحمدلله.
شیعیان پاکستان؛ صدای مقاومت، با وحدت داخلی و تأثیر جهانی
حجت‌الاسلام نقوی در پاسخ به پرسشی درباره نقش شیعیان پاکستان در جهان اسلام و مقاومت گفت: من معتقدم پاکستان نقش بزرگی در مسیر مقاومت و در جهان اسلام ایفا می‌کند. در هر نقطه‌ای که بر مظلومی ستم رفته باشد ـ خواه فلسطین، یمن، عراق یا بحرین ـ صدای اعتراض جهانی بلند شده و در پاکستان نیز صدای شیعیان بسیار قوی و رسا بوده است. این امر طبیعی است، چرا که امیرالمؤمنین علیه‌السلام وصیت کرده‌اند: کونا للظالم خصماً و للمظلوم عوناً؛ همواره دشمن ستمکار باشید و یار مظلوم. این وصیت، خط‌مشی و جهت مشخصی برای شیعیان است تا در هر جای جهان که ظلمی رخ می‌دهد، صدای خود را بلند کنند و با ستمکار مخالفت نمایند.
نقوی افزود: این جنبش مقاومت همیشه حضور پررنگ شیعیان را داشته است و در پاکستان نیز برادران سنی نقش مثبت و مؤثری ایفا کرده‌اند. شیعیان وظیفه خود را انجام داده‌اند و در همایش‌ها، اعتراضات، قطعنامه‌ها و حضور در خیابان‌ها، قدرت و اثرگذاری خود را نشان داده‌اند.
چند روز قبل از محرم، حادثه‌ای رخ داد؛ ایران مورد تجاوز قرار گرفت و بمباران شد. تمامی احزاب پاکستان ـ هرچند جدا فعالیت می‌کنند، مانند «وحدت مسلمین»، «شورای علمای شیعه» و «سازمان دانشجویان امامیه» ـ هم‌صدا شدند. طبیعی است که وقتی مسئله ملی و مشکل بزرگ پیش آمد، دور هم جمع شویم و با اتحاد و برکت وحدت، تظاهراتی تاریخی در کراچی برگزار کنیم.
نقوی اشاره کرد: من دو تجمع بزرگ دیده‌ام: یکی برای شهادت سردار شهید قاسم سلیمانی و دیگری برای شهادت سید مقاومت، شهید سیدحسن نصرالله. پس از تجاوز آمریکا و اسرائیل به ایران، وقتی فراخوان دادیم و مردم را در مقابل کنسولگری آمریکا جمع کردیم، بدون توجه به وابستگی‌های حزبی و گروهی، همه حضور داشتند: افراد معمولی، با اندیشه‌ها و افکار متفاوت، و به‌طور گسترده مشارکت کردند. در تمام زندگی‌ام چنین تجمع اعتراضی عظیمی ندیده بودم؛ هزاران نفر در مقابل کنسولگری حضور یافتند.
او ادامه داد: پس از شهادت قاسم سلیمانی و سید حسن نصرالله، حتی در مسیر بازگشت به مردم تیراندازی شد، اما مردم استقامت نشان دادند؛ از زنان تا کودکان. تقریباً در مسیر ۲۰ تا ۲۵ کیلومتری ماشین‌ها پارک شده بود و ما متعجب شدیم که چنین جمعیت عظیمی حاضر شده بود. این محبت و همبستگی است و در سراسر جهان، هرجا مظلومی بوده، نقش ما برجسته بوده است.
نقوی گفت: در موضوع انقلاب اسلامی نیز نقش بزرگی داشته‌ایم. هرگاه صدایی درباره ایران بلند شده یا سخنی درباره ایران گفته شده ـ چه توسط آمریکا و چه دیگران ـ در پاکستان نیز صدای قدرتمندی در حمایت از انقلاب و ایران شنیده شده است. الحمدلله این نقش شیعیان در پاکستان همواره برجسته بوده است.
افزایش قدرت و عظمت تشیع در جنگ دوازده روزه
سید ناظر عباس نقوی درباره جنگ دوازده روزه ایران با رژیم صهیونیستی و متحدان منطقه‌ای و غربی آن گفت: این جنگ مقاومت، قدرت و عظمت تشیع را افزایش داد. در بسیاری از جلسات و نشست‌ها حضور داشتم و دیدم افرادی که نسبت به ایران پیش‌داوری یا سوءتفاهم داشتند، دیدگاهشان تغییر کرد. سوءتفاهم‌هایی که درباره ایران و اسرائیل وجود داشت و فضایی ایجاد شده بود که «این دو با هم تبانی دارند و هرگز با هم جنگ نخواهند داشت»، برطرف شد.
نقوی افزود: عامه اهل سنت پاکستان و خواص نیز به استثنای عده‌ای محدود، حمایت کامل کردند. هیچ عالم سنی نبود که از انقلاب اسلامی حمایت نکرده باشد یا سخنی علیه آن گفته باشد. هنگامی که ایران اولین موشک خود را شلیک کرد، شیعه و سنی با هم در پاکستان جشن گرفتند و نشان دادند که تنها انقلاب اسلامی ایران با شجاعت و قدرت در برابر دشمن ایستاد و مقاومت کرد.
تأثیر انقلاب اسلامی بر اتحاد شیعه و سنی
نقوی تأکید کرد: بدون مبالغه، امروز انقلاب ایران محدود به ایران نیست، بلکه به عزت جهان اسلام تبدیل شده و محافظ جهان اسلام است. مردم سراسر جهان این انقلاب را به رسمیت می‌شناسند و به شجاعت و قدرت آن درود می‌فرستند. این انقلاب در پاکستان نیز نقش بزرگی در کاهش فاصله‌های بین شیعه و سنی ایفا کرده است؛ هرگاه تظاهراتی برگزار شد، شیعه و سنی با هم جمع شدند، احزاب و شخصیت‌های بزرگ گرد هم آمدند و تأثیرات آن در سطح جامعه گسترش یافت.
او خطاب به مردم ایران گفت: خداوند به انقلاب اسلامی ایران عزت داده و پروردگار جهانیان به رهبر معظم عزت بخشیده است. این عزت، مقام و جایگاه جهانی بدون شک متعلق به رهبر انقلاب، سید و سردار آیت‌الله خامنه‌ای است. بینش و نقش ایشان باعث شده است که انقلاب ایران در سراسر جهان به رسمیت شناخته شود و مردم جهان آن را تحسین کنند.
نقوی افزود: این انقلاب نعمتی برای مردم ایران است، هرچند مشکلات اقتصادی و فشارها وجود دارد. اما وقتی من به مشهد، تهران و اصفهان رفتم، دیدم که با وجود تحریم‌ها و فشارهای جهانی، ایران در مسیر توسعه و پیشرفت گام برمی‌دارد. این موفقیت‌ها نتیجه بصیرت رهبر انقلاب، تلاش مسئولان مخلص و مسئولیت‌پذیری مردم است.
نقوی در پایان تأکید کرد: مهم‌ترین چیز دفاع از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران است. شما در این زمینه قوی و موفق هستید. از مسائل کوچک صرف‌نظر کنید، به میدان عمل وارد شوید، رهبری را تقویت کنید، انقلاب را تقویت کنید و در نتیجه تشیع و اسلام را در جهان مستحکم سازید.
